Waarom vegetarisch eten? Of waarom zou je vaker vegetarisch of zelfs veganistisch willen eten? Vragen die mensen vaak stellen aan mij of Sander. Hieronder vertel ik alle redenen die er voor mij zijn om sinds de zomer 2013 af te stappen van het eten van vlees en vis. Na de zomer van 2016 stopte ik ook met het eten van dierlijke producten zoals zuivel,honing en eieren. En is mijn voeding dus voor 95% vegan. Sander is helemaal vegan sinds zomer 2016. Want met iedere dag waarop je dat stukje vlees of vis laat staan, maak je de wereld een beetje beter! Dat is toch een fijne gedachte?
Ok, let’s start!
Kijkje terug in de vega-tijd
Wist je dat tijdens de pre-historie het eetpatroon plantaardig was? Ook het eetpatroon vanuit het Hindoeïsme en Boeddhisme is vegetarisch en plantaardig. De allereerste vastgelegde geschiedenis van vegetarische voeding stamt zelfs uit de zesde eeuw voor Christus. De Griekse filosoof Pythagoras wordt gezien als de ‘vader van het vegetarisme”.
Vegetarisch in de Middeleeuwen
Tijdens de Middeleeuwen namen mensen steeds meer afstand van dit vegetarische en plantaardige patroon. Op den duur verdween het zelfs. Tijdens de Renaissance en verlichting kwam het langzaamaan weer terug in de voedingspatronen van mensen. En in 1847 startte de eerste International Vegetarian Society in Engeland en in 1944 de eerste vegan society. Bekende vegetariërs uit die tijd zijn: John Harvey Kellogg (ja die van Kellogg’s Cornflakes) and Maximilian Bircher-Benner. Het American Society for Nutrition stelt in 2014 dat steeds meer mensen vegetarisch en plantaardig zullen gaan eten. Voor het verbeteren van gezondheid, dierenwelzijn en het milieu. (Leitzman, 2014).
Bekende vegetariërs
Nice to know: wist je dat deze bekende mensen allemaal vegetariër of veganist zijn?
Bill Clinton, Brian Adams, Arnold Schwarzenegger, Pamela Anderson, Jack Johnson, Moby, Mahatma Gandhi, Albert Einstein, Sting, Kesha, Lenny Kravitz en Mike Tyson. En nog veel meer! (Vegetariersbond, 2016)
En hoe doen wij Nederlanders het als vegetariër?
Ook wij Nederlanders worden steeds bewuster van de gevolgen van eten van dierlijke producten zoals vlees, vis en zuivel. Zo zijn er steeds meer mensen die een vleesloze dag instellen en is het aantal vegetariërs flink gestegen de afgelopen 12 jaar. In onderzoek uit 1992 telde Nederland nog maar 750.000 vegetariërs, zo vertelt journaliste Daphne Meijer in haar artikel in de Groene Amsterdammer. Inmiddels is meer dan de helft (55%) van de Nederlandse inwoners een flexitariër (2015, Motivaction). Een flexitariër eet minimaal 3 dagen in de week geen vlees. Ook geeft het onderzoek aan dat mensen duurzamer willen eten (20%), en 40% wil graag gezonder eten dan ze nu doen.
Vleesverminderaards
Naast de groep van vleesminnaars (26,5%), die bijna dagelijks vlees consumeert, en de groep vleesvermijders (4%) is er een tussengroep vleesverminderaars die ettelijke miljoenen mensen omvat. ‘Vleesverminderaars beschouwen vlees eten niet als vanzelfsprekend en denken hier meer of minder bewust over na’, aldus wetenschappelijke onderzoekers De Bakker & Dagevos van de Universiteit van Wageningen (2010, De Bakker & Dagevos). Zelfs milieudefensie is actief met het promoten van minder eten van dierlijke eiwitten, volgens De Bakker & Dagevos ( 2010). Ook in andere Westerse landen zie je de trend naar meer plantaardig eten en minder vlees en vis. In de Verenigde Staten zijn er in 2015 inmiddels 16 miljoen veganisten dat is 5% van de totale bevolking. In 2009 was dit nog maar 1%, aldus Nadine Wetters, blogger voor The Raw Food World. Elizabeth Crawford (2015) claimt zelfs dat Veganisme mainstream wordt.
Is vegetarisch eten gezonder?
Waarom eten mensen tegenwoordig meer plantaardig/veganistisch en vegetarisch? Een van de redenen is de gezondheid. Door vervuilde zeeën, dieren die op elkaar staan die antibiotica nodig hebben om ‘gezond’ te blijven, komt dit ook in ons eten. Meisjes die ineens op hun 9e ongesteld worden terwijl dit 20 jaar geleden nog op 14-jarige leeftijd was (2011, Blommendaal) en mensen krijgen massaal kanker en diabetes. De invloed van (slechte) voeding, waaronder teveel dierlijke eiwitten met daarin hormonen volgens Wakker dier, wordt steeds duidelijker.
Vegetarisch eten positief voor hartfalen, kanker en diabetes t.2
Al in 1999 tonen Haddad et al (1999) in het wetenschappelijke artikel “ Vegetarian food guide pyramid: a conceptual framework” aan dat vegetarisch eten een positieve invloed heeft op verminderen van kans op: hartfalen, kanker en diabetes type 2. Ook leven mensen die vlees en vis mijden uit hun voedingspatroon over het algemeen gezonder. Schrap je ook nog zuivel en andere dierlijke producten zoals eieren dan laten cijfers zien dat je minder vaak ziek bent en nog meer de kans reduceert op ziektes. Zo zorgt plantaardig eten oftewel veganistisch voor een daling van 15% op kanker en met vegetarisch eten 8% zeggen wetenschappers in journal van Food Science & Nutrition (2016, Dinu et al.).
Geen wonder dat veel mensen steeds bewuster en gezonder voedsel willen eten. Onderzoek uit 2015 van Wageningen University in samenwerking met stichting Variatie in de keuken, GroentenFuit Huis en Koninklijk Horeca Nederland bevestigt deze trends en feiten (2015, Wageningen UR et al). Ondanks dat niet alle onderzoeken even eenduidig zijn, is het wel duidelijk dat het veelvuldig eten van vlees en vis (met al het plastic in de zee wat de vis weer eet en daardoor jij ook) niet gezond is.
Duurzaamheid & Milieu
“The average water footprint per calorie for beef is twenty times larger than for cereals and starchy roots.”
Unesco -IHE Institute for Water Education
Naast gezondheid, zijn consumenten zich steeds meer bewust van de gevaren voor het milieu door het dagelijks eten van dierlijke producten. De vraag naar bijvoorbeeld vlees en vis maakt de veeteelt sector groot. Veel wetenschappers zijn het erover eens: de broeikassen die de veeteelt uitstoot om vlees te produceren dragen voor 14 tot 18% mee aan de totale uitstoot. Dat is bijna evenveel als al het transport in totaal. Het voeden van al deze dieren om te zorgen dat ze eindigen op je bordje als een stuk vlees kost de aarde veel (Warmerdam, 2014). Wist je bijvoorbeeld dat voor het produceren van 1 hambuger het watergebruik gelijk staat aan 2 maanden douchen?
Nog meer informatie over waarom vegetarisch eten i.c.m milieu en duurzaamheid:
- Water. Per kilo rundvlees is 15.000 liter nodig om het te produceren (Universiteit Twente, 2011)
“Voor een kilo rundvlees bijvoorbeeld, is dat 15.000 liter. Varkensvlees kost 6000 liter per kilo en kip 4300 liter. Voor een kilo peulvruchten is 4000 liter water nodig. Een kilo sojabonen verbruikt ‘slechts’ 2100 liter. Per gram eiwit heeft vlees een 1,5 tot 6 keer grotere watervoetafdruk dan peulvruchten.” (Mekonnen & Hoekstra, 2010) - Sojavoer en ander voer voor de dieren. Om te groeien en te leven moeten de koeien, varkens, schapen, kippen en vissen eten. Voor het verbouwen van dit voer worden er grote stukken regenwoud gekapt. Of andere bossen. Bomen zijn nodig voor het omzetten van CO2 naar zuurstof om zo de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.Van het voer wat gebruikt wordt voor de veehouderij, zouden heel veel mensen een stuk beter en gezonder kunnen leven.
- Koeien en varkens stoten methaan uit. Dit gas zorgt ook voor broeikaseffect. Wanneer er heel veel koeien voor vleesproductie zijn, betekent dat meer uitstoot. De enige manier om de 18 tot 14% van het totale broeikaseffect aan uitstoot te verminderen, is het minder (tot geen) eten van vlees, vis en andere dierlijke producten. Maar dit is niet leuk om te horen. Mensen willen graag hun stukje vlees.
Gelukkig is het geitenwollensokken imago van vegetarisch eten ver achter ons. Zo heeft zorgverzekeraar Agis een Vegapolis voor vegetariërs en veganisten. En opent De Vegetarische Slager haar deuren in Den Haag. Of wat dacht je van het artikel: Vegan is Hip in het AD?
Waarom vegetarisch eten ? Vanwege dierenwelzijn
Ik kan hier van alles opschrijven waarom het beter is om geen dieren te eten vanwege hun welzijn. De manier waarop de het Hindoeïsme het omschrijven vind ik daarom erg mooi. “De Hindoe handelt altijd niet-gewelddadig. Dat betekent niet alleen dat je je niet agressief gedraagt maar ook dat je geen andere dieren dood maakt. Als je vlees koopt bij de slager, heb je iemand anders aangezet tot het doodmaken van dieren en dat is aanzetten tot geweld. Dierloos eten is daarom een handeling die is doordrongen vredelievendheid en respect voor alles wat leeft in onze kosmos.”
Paradox diervriendelijk
Diervriendelijk vlees is netzoiets als vrouwvriendelijk verkrachten
Meer of helemaal vegetarisch of vegan eten is beter voor de dieren. Alle dieren die eindigen in een plastic bakje in het koelvak van de supermarkt, hebben geen goed leven gehad. De bio-industrie ziet een dier als een product. Dieren leven in erbarmelijke omstandigheden waardoor ze stress krijgen en raar gedrag vertonen. Helaas is biologisch vlees niet heel veel beter (vegetariërsbond, 2016). En wat dacht je van ‘diervriendelijk vlees’?Diervriendelijk vlees is netzoiets als vrouwvriendelijk verkrachten, aldus Sander. Wie heeft dat bedacht? Als je wordt gedood is dat niet diervriendelijk. Nooit. Oplossing is makkelijk: vaker geen vlees eten.
Gelukkig kun je fantastisch leven als flexitariër, vegetariër of veganist! Wij helpen je graag een handje met inspirerende vegetarische recepten en reisverhalen. Mijn antwoord op waarom vegetarisch eten? Met iedere dag dat je geen vlees of eet, maak je de wereld een stukje beter. Dat is toch een fijne en mooie gedachte!
Liefs,
Danique
Toekomst
P.S. En de toekomst? Die kan prima met vlees hoor, maar dan plantaardig! Wetenschappers zijn al heel ver. Kijk maar dit filmpje.
Bronnen:
Dagevos, Hans , Jantine Voordouw, Loan Hoeven, Van, Cor Weele, Van Der, and Erik Bakker, De. “Vlees vooral(snog) vanzelfsprekend Consumenten over vlees eten en vleesminderen .” Wageningen University. Wageningen University LEI, Juni 2012. Web. 21 Aug. 2016. <http://www.wur.nl/upload_mm/a/e/c/f5dd86f4-450a-4d67-a3ae-6e264820c1cb_2012-029.pdf>.
Haddad, Ella H , Joan Sabaté, and Crystal G. Whitten. “Vegetarian food guide pyramid: a conceptual framework1,2.” The American Journal of Clinical Nutrition. American Society for Clinical Nutrition, Sept. 1999. Web. 21 Aug. 2016. <http://ajcn.nutrition.org/content/70/3/615s.long>.
Leitzmann, Claus . “Vegetarian nutrition: past, present, future1,2,3.” The American Journal of Clinical Nutrition. © 2014 American Society for Nutrition, 4 June 2014. Web. 21 Aug. 2016. <http://ajcn.nutrition.org/content/100/Supplement_1/496S.abstract/>.
Mekonnen, M. M., and A. Y. Hoekstra. “The green, blue and grey water footprint of farm animals and animal products.” WaterFootprint. Unesco-IHE, Dec. 2010. Web. 21 Aug. 2016.<http://waterfootprint.org/media/downloads/Report-48-WaterFootprint-AnimalProducts-Vol1.pdf >
Meelker, Lieselot . “Vleesrijk dieet: aanslag op zoetwatervoorraad.” Univerisity of Twente. N.p., 26 Jan. 2011. Web. Aug. & sept. 2016. <https://www.utwente.nl/nieuws/!/2011/1/176997/vleesrijk-dieet-aanslag-op-zoetwatervoorraad/ >
Moen, Liza. “Wat is de impact van minder vlees eten?” Nudge. N.p., May 2015. Web. Sept. 2016. <https://www.nudge.nl/blog/2015/04/15/wat-de-impact-van-minder-vlees-eten/>.